Bu sayfamızda iş yerlerinde eskilerden beri süre gelen ve son dönemlerde tartışma konusu olan mobbing konusunu işleyeceğiz. Mobbing nedir? Mobbing ne demek? Çeşitleri nelerdir? Kimler mobbing uygular? Kimlere uygulanır? Mobbinge uğrayanların hakları nelerdir? Nasıl anlaşılır? Ne yapmak gerekir?
Hangi davranışlar mobbing sayılır? Mobbingi kim yapar? Neden yapar? Mobbing nasıl ispatlanır? Mobbing örnekleri nelerdir? Mobbing ne demek? Mobbinge uğrayanlar neler yapabilir? Mobbinge uğradığımızı nasıl ispat ederiz? Mobbing türleri nelerdir?
Cevap arayacağımız bazı sorular bu şekilde olacak. Mobbing ile ilgili bilinmesi gereken önemli konuları açıklamaya çalışacağız. Mobbing hakkında detaylı bilgiler vermeye çalışacağız. Mobbinge uğrayanların izlemesi gereken yollar nelerdir? Bu konu hakkında fikirler vermeye çalışacağız. Kısacası mobbing ne demektir? Nedir? Ne değildir? Mobbing ile ilgili A’dan Z’ye bilgiler alacağız.
Önce mobbingin teorik olarak tanımını yapalım. Mobbingin ne demek olduğunu öğrendiğimizde belki de bir çoğumuzun veya tanıdıklarımızın başına geldiğini fakat farkında olmadığımızın farkına varacağız.
İçindekiler
Mobbing Ne Demek? Mobbing Nedir? Anlamı
Mobbing ile karşılaşıp karşılaşmadığımızı bilmek için öncelikle mobbingin ne demek olduğunu bilmek gerekir. Mobbinge maruz kalanların haklarını nasıl savunmaları gerektiğini öğreneceğiz. Önce mobing ne demek? Nedir bu mobbing denilen şey? Bu konuyu tam olarak kavrayalım. Teorik olarak mobbing nedir? Ne değildir? Bunu açıklığa kavuşturalım İnsanlar neden mobbing yapma gereği duyar? bunları bilmek gerekmektedir.
Mobing, genellikle iş yerlerinde belirli kişiler tarafından belirli kişiye veya bir gruba uyguladığı psikolojik baskıya denir. Mobing nedir sorusunun Türkçe karşılığını,
“Yıldırma Politikası“, “Psikolojik Baskı“, “Bezdirme“, “Duygusal Taciz“, “Mutsuz Etme“, “Aşağılama“, “Dışlama” “Bezdirme” gibi kelimelerle anlatabiliriz.
Mobbinge uğrayan kişiyi iş yerinden uzaklaştırmak, istifaya zorlamak için yapılan psikolojik baskıya mobing denir. Bir iş yerinde aynı pozisyonda çalışan bireyler tarafından yapıldığı gibi üst makamlarda bulunan yöneticiler tarafından da yapılabilir.
Mobbinge uğrayan kişilerin iş hayatı adeta kabusa döner. Bu kabus kişinin özel hayatına kadar yansıyabilir. Özel hayatındaki huzuru bozar. İnsanın hayatını alt üst eder!
Uzun süreli mobbinge maruz kalan kişilerde orta ve uzun vadede ciddi psikolojik rahatsızlıklar gözlemlenebilir. Kişinin yapısına göre depresyon, uyku bozuklukları, stres sonrası travma, kaygı bozuklukları, paranoya, korku, huzursuzluk gibi psikolojik sonuçları olabilir.
Mobbing Çeşitleri Nelerdir?
Mobing çeşitleri üçe ayrılır. Kısa kısa bunların üzerinden de geçelim,
Düşey Psikolojik Taciz: En sık uygulanan mobbing çeşidi düşey psikolojik taciz diye tabir edilen mobbing türüdür. Yönetici pozisyonunda bulunan kişilerin astlarına uyguladığı mobbing türüne denir. Buradaki asıl amaç kişinin kendi iradesiyle istifa etmesini sağlayarak tazminat almadan işten çıkarmaktır.
Yatay Psikolojik Taciz: Mobbing türleri arasında düşey psikolojik tacizden sonra en sık uygulanan mobbing çeşidi yatay psikolojik taciz denilen mobbing türüdür. Aynı pozisyondaki kişiler tarafından yapılır. Kariyer basamaklarında birbirine rakip olanları bertaraf etmek için sıklıkla yapılır. Ayrıca kıskançlık, çekememe gibi duygular yatay psikolojik taciz uygulamasına yol açan ana sebeplerdendir.
Dikey Psikolojik Taciz: Bu çeşit mobbing nadir görülse de iş yerinde vasıflı çalışanlar tarafından yapıldığı taktirde sonuç verebilir. Buradaki amaç yöneticiye mobbing uygulamaktır. Yöneticiden hoşlanmayan çalışanların uyguladığı mobbing çeşididir.
Gördüğünüz gibi mobbing ne demek? sorusuna tam anlamıyla “Entrika” cevabını da verebiliriz. Mobbing nedir sorusuna da “Ayak Kaydırma Oyunları” cevabını da verebiliriz. Mobbing uygulayanlarda iyi niyet göstergesi hiç bir fiil barındırmaz!!!
Tam anlamıyla “Etik Olmayan Eylemler” barındırır. Ağır vebal içeren davranışlardan oluşur.
Mobbing Örnekleri Nelerdir? Hangi Durumlar Mobbing Sayılır?
Her davranış mobbing olmayabilir. Mobbinge uğradığınızı düşünüyorsanız, hangi davranışlar mobbing sayılır? Bu konuda iyice fikir sahibi olmalısınız.
Mobinge maruz kalıp kalmadığımızı anlamak için uygulanan fiillerin sistematik olup olmadığını, kasıtlı yapılıp yapılmadığını iyi anlamak gerekir.
Olumsuz görünen her fiili mobbing olarak değerlendirmemek gerekir. Yasal olarak hakların alınması için mobbinge uğradığınızı doğru bir şekilde ispatlamak gerekir.
Şimdi de mobbing örnekleri nelerdir bunlara değinelim. Aşağıdaki fiillerle siz de sık sık karşılaşıyorsanız, size de mobbing uygulanıyor olabilir.
Hangi Davranışlar Mobbing Sayılır?
- Arkanızdan konuşuluyorsa, dedikodunuz yapılıyorsa
- İş yerinde gelişen olaylarda size haber verilmiyorsa (Toplantı, Alınan yeni kararlar, seminerler, duyurular vs…)
- Öz güveninizi zedeleyecek şekilde eleştiriliyorsanız
- Etik olmayan, kaba davranışlarla karşılaşıyorsanız
- Sistemli şekilde dışlanıyorsanız
- İnancınız, görünüşünüz, hareketleriniz gibi sebeplerle alay ediliyorsa
- Yaptığınız her hareket için sorgulamaya tabii tutuluyorsanız
- Söz hakkınız elinizden alınıyorsa
- Fikirleriniz dikkate alınmıyor hatta dinleme zahmetine bile girilmiyorsa
- Sürekli susturulmaya çalışılıyorsanız
- Ortamdan dışlanıyorsanız, siz yokmuş gibi davranılıyorsa
- İşiniz olmayan düşük profilli işler yapmanız isteniyorsa
- Ya da yapabileceğinizden fazla iş yapmanız isteniyorsa
- Maaşınızda gereksiz, haksız kesinti yapılıyorsa
- Şaka yollu fiziki şiddete maruz kalıyorsanız
- İmalı cümlelerle sözlü tacize maruz kalıyorsanız
- Hatta fiili tacize varan elle sarkıntılık ile karşılaşıyorsanız
- Sürekli azar işitiyorsanız
- Lakap takılıyorsa
- Kaba sözlerle kötü davranışlarla rencide ediliyorsanız
Mobbinge uğrayan kişiler bunlara benzer durum ve davranışlarla karşılaşıyorlarsa mobbinge uğradıklarını söylemek hiç de zor değildir. Yukarıda saydığımız davranışlara, buna benzer uygulamalara maruz kalıyorsanız büyük ihtimalle size de mobbing uygulanılıyor olabilir.
İnsanlar Neden Mobbing Yapar?
Bir iş yerinde çalışan insanlar neden başkalarına mobbing uygular? Bu sorunun tek bir cevabı vardır. Mobbing uyguladıkları kişileri iş yerinden uzaklaştırmak, istifa etmelerini sağlamak için bu yola başvururlar.
İş yerinde yaşanan çekişmelerden ve kıskançlıklardan kaynaklandığı gibi iş veren tarafından da bilinçli bir şekilde mobbing uygulanabilir. Bu yöntem en çok rastlanan mobbing türüdür.
İşveren, yönetici, müdür vs gibi üst makamlar tarafından yapılan mobbingin tek amacı, karşı tarafı pes ettirmek, istifaya zorlamaktır. Bunu da hasarsız atlatmak için yapar. Çünkü maalesef ülkemizdeki iş kanunlarındaki açıklardan birisi de bir iş yerinden kendi isteği ile ayrılan yani istifa eden kişinin alacaklarından feragat etmesidir.
İhbar ve kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti gibi hak edişlerini istifa ettikleri takdirde elde edememeleridir. İş kanunundaki bu açıklar mobbing uygulamasının gün geçtikçe yaygınlaşmasına yol açmıştır.
Mobbinge Uğrayanlar Ne Yapmalı?
Buraya kadar mobbing ne demek? Mobing nedir? teorik olarak mobingin tanımını yapmaya çalıştık. Bir insanı mobbinge maruz bırakan uygulamaları inceledik. Mobbing çeşitlerini de öğrendik. Şimdi de mobbinge uğrayanların ne yapması gerektiklerini de öğrenelim.
Bu yazımızı okuyan ve kendisine mobbing uygulandığını düşünen ziyaretçilerimiz varsa yol göstermeye çalışalım. Daha önce dediğimiz gibi mobbinge maruz kaldığınızı ispat etmek gerekir. İspatlamanız durumunda her türlü yasal haklarınızı ve tazminat davası açabilirsiniz.
Yapılması gerekenleri maddeler halinde ele alalım,
- İlk önce maruz kaldığınız durumun sonlandırılması gerektiğini kibar bir dille anlatmalısınız. Bu konuşmayı yaparken yanınızda şahitler bulundurmaya çalışın.
- İş hukuku davalarında uzman bir avukat ile görüşmek sizin yararınıza olacaktır.
- İş yerinde mobbinge uğradığınızı ispatlamakla sorumlu olduğunuz için güvenilir bir şahit bulmanız kozların sizin elinizde olacağı anlamına gelir. Bu yüzden aynı ortamda çalışan kişilerden yaşadıklarınıza tanıklık edecek kişiler bulmalısınız.
- Sizinle aynı pozisyonda olan birisinin mobbingine uğruyorsanız bir üstünüze, üstünüz tarafından mobbinge maruz kalıyorsanız bir üst makama durumu bildirin.
- Yapılan fiilleri not alın. Mümkünse sesli ve görüntülü kaydedin.
- Psikolojik desteğe başvurun. Bu ileride sizin için bir delil olabilir.
- Bu girişimlerden sonra uygulanan tutum hala devam ediyorsa son çare 170 numaralı telefonu arayın. Avukatınızla görüşün.
- İzleyeceğiniz yolu belirleyin. Adımlarınızı buna göre atın.
Mobbinge Uğrayanların Hakları:
Mobbing uygulayanlar “Tacizci” mobbinge maruz kalanlar “Mağdur” sıfatı görürler. Dolayısı ile mobbing bir suçtur. Yapan kişi suçlu, yapılan kişi mağdurdur. Böyle bir durumla karşılaşmanız durumunda aşağıdaki haklara sahip olursunuz.
- İş sözleşmenizi haklı nedenlere dayanarak tek taraflı feshedebilirsiniz.
- İş yeri ve bireyler hakkında maddi ve manevi tazminat davaları açabilir,
- Ayrımcılık tazminatı alabilme hakkınız vardır.
- İş sözleşmesini haklı nedenlerle feshettiğiniz için kanıtlamanız durumunda ihbar tazminatı ile birlikte kıdem tazminatı, fazla mesai ücretleri, alacak izinler, sosyal yardımlar vs bütün hak edişleri eksiksiz alabilirsiniz.
Son Söz: Boyun Eğmeyin!
Kimsenin kimseye zulmetme hakkı olmadığı gibi kimsenin de kimsenin zulmüne boyun eğmesi gerekmez. İş yerinizde Mobbinge uğradığınızı Hakkınızı sonuna kadar arayın!
Sağlık her şeyden önce gelir. Aşırı strese bağlı psikolojik rahatsızlıkları atlatmak kolay değildir. Uzun süren tedaviler gerektirebilir. Hayatınızın bir kaç yılını boş yere, zevk almadan geçirmek zorunda kalmayın!
Neyse ki kanunlar bu gibi durumlarda mağdurların tarafındadır. Mobbinge uğradığınızı kanıtlarsanız, ciddi oranlarda tazminat alabilirsiniz. Tazminat miktarı, sosyal ekonomik durum, mesleki itibar, işten ayrılma durumu olmuşsa ayrıldığı günden itibaren yapılan harcama tutarı, iş kaybına uğraması gibi etkenlere bağlıdır.
Mobbing nedir? sorusuna maruz kalanlar tarafından bakacak olursak tek kelime ile çok kötü bir davranıştır olarak tanımlayabiliriz. Eskiden beri var olan, gündeme yeni yeni gelen bir terimdir. Zira günümüzde bir çok kişi mobbing ne demek bilmiyor bile! Dolayısı ile haklarının da farkında değil.
Güncel iş fikirleri ailesi olarak bu sayfamızda mobbing konusu üzerinde durmaya çalıştık. Mobbingin ne demek olduğunu, neden yapıldığını öğrendik. Mobbinge uğrayanların hakları nelerdir? ve yapılması gerekenleri öğrenmeye çalıştık. Dilimizin döndüğü kadar anlatmaya çalıştık.
Umarız aradıklarınızı bulabildiniz. Böyle bir durumla karşı karşıya kalıyorsanız önce avukatınızla konuşun, sonra da en yakın iş mahkemelerine başvurun. Hakkınızı sonuna kadar arayın…
